Początki stoicyzmu

"Więcej cierpimy w wyobraźni niż w rzeczywistości" - Seneka

300 lat przed naszą erą, na Cyprze, żył bardzo majętny kupiec - Zenon z Kition. Podczas podróży do Grecji, na morzu rozpętał się sztorm, a jego łódź zatonęła wraz z całym ładunkiem. Na łodzi miał niezwykle cenną w owych czasach purpurę tyryjską, uzyskiwaną z krwi morskich ślimaków. Sprzedawał ją rodzinie królewskiej i bogaczom, których było stać na barwienie szat. Z powodu tego wydarzenia, które było całkowicie poza kontrolą Zenona, ten bardzo bogaty człowiek, nagle w jednej chwili stracił cały swój majątek i stał się biedny. Nie było wtedy ubezpieczeń, a straty były tak duże, że utraconego majątku nie dało się odrobić. Wyobraź sobie, że Zenon to Ty. Jakbyś zareagował na to, że cały dorobek Twojego życia przepadł tylko i wyłącznie przez niefortunny kaprys natury? Jaka powinna być na to właściwa reakcja? Czy powinieneś się wściekać? A może smucić? Czy czułbyś, że życie Cię oszukało? Dla większości z nas byłyby to normalne reakcje, ale nie dla Zenona, ojca stoicyzmu.

Skutki jednej małej zmiany mogą ciągnąć się przez wieczność. I jedna mała zmiana twojego sposobu myślenia może efektem domina doprowadzić do większych, bardziej znaczących zmian. Podstawą stoicyzmu jest akceptacja, obiektywizm i neutralność w stosunku do tego, co się nam przydarzyło. Po tym incydencie Zenon znalazł się w Atenach. Nie miał się gdzie udać więc wszedł do biblioteki. Natrafił na wykład, podczas którego księgarz opowiadał i czytał myśli Sokratesa, filozofa, skazanego przed stu laty na śmierć. Słuchając czytanych głośno słów i cytatów Sokratesa, Zenon przypomniał sobie pewne wydarzenie z przeszłości. Jeszcze przed utratą majątku, podczas jednej ze swoich dalekich podróży, Zenon udał się do wyroczni, aby zapytać jej, co ma robić, aby “żyć jak najlepiej”. Wyrocznia odparła, że aby wieść jak najlepsze życie, Zenon musi rozmawiać ze zmarłymi. Siedząc w tej bibliotece, Zenon zdał sobie sprawę, że czytanie starych pism, było faktycznie czymś, o czym mówiła mu wtedy wyrocznia - rozmową ze zmarłymi.

Po zakończonym wykładzie Zenon podszedł do księgarza i zapytał go, gdzie może znaleźć filozofów, takich jak Sokrates. Przypadek sprawił, że właściciel biblioteki wskazał Zenonowi siedzącego nieopodal Kratesa z Teb, filozofa nurtu cynickiego. Tak też Zenon stał się jego studentem. 

Po wielu latach nauki, przeczytaniu dzieł Sokratesa, Platona i innych wielkich filozofów, Zenon opisał stoicyzm i zaczął go nauczać, stając się ojcem stoicyzmu. Choć początkowo stoików nazywano “zenonianami” ku czci założyciela, ostatecznie nazwano ich stoikami, gdyż Zenon zgodnie ze stoicką pokorą, nie godził się na zenonianów.

Zapoznaj się ze Stoickim Przebudzeniem

Zenon i po nim inni stoicy, gromadzili się, dyskutowali i nauczali filozofii w miejscach publicznych. Spotykali się głównie w tak zwanej “bramie malowanej” STOA POIKILE, której ruiny po dwóch i pół tysiącach lat wciąż możemy podziwiać w Atenach. Ich ogólna teoria była szeroko znana. Wierzyli, że zasady stoickiego życia, mogą każdemu przynieść wiele korzyści, więc nie było sensu ukrywać tej wiedzy tylko dla nielicznych studentów zamkniętych szkół. W rezultacie, każdy od niewolnika po cesarza mógł nauczyć się tego, jak stać się stolikiem. 

Według stoików, chociaż nie mamy dużej kontroli nad tym, co się z nami dzieje, mamy władzę nad tym, jaki wywiera to na nas wpływ, dlatego musimy nauczyć się panować nad swoimi emocjami. Zamiast płakać nad tym co się stało, a czego nie możemy zmienić, zamiast płakać nad utratą majątku i złym losem, musimy postawić na opanowanie emocji, pozostać spokojnym i neutralnym w stosunku do nieszczęścia jakie nas spotkało. Dzisiaj ludzie postrzegają stoików jako ludzi, których nie można złamać. Opanowanych i trzymających swoje żądze na wodzy. Ludzi, którzy nie popadają w skrajności emocjonalne, jak napady wściekłości czy euforii. W erze kompulsywnego jedzenia, samookaleczeń i olbrzymiego wzrostu zachorowań na depresję, filozofia stoicka może przynieść wiele dobrego naszemu społeczeństwu.

Stoicyzm we współczesnym świecie

Więcej o stoicyzmie w filmie: