Adi Śankara — mistrz, którego myśl przetrwała tysiąclecia

W historii filozofii Indii niewielu myślicieli wywarło tak ogromny wpływ jak Adi Śankara (Adi Śankaraczarja). Ten żyjący w VIII wieku n.e. mistrz duchowy i filozof wprowadził nową dynamikę do starożytnej myśli indyjskiej, porządkując i ożywiając naukę wedanty — szkoły filozoficznej, która do dziś inspiruje poszukiwaczy duchowej prawdy.

Kim był Adi Śankara?
Adi Śankara urodził się w małej wiosce Kaladi, na południu Indii, w stanie Kerala. Według tradycji już jako dziecko wykazywał niezwykły umysł i głęboką pobożność. W młodym wieku opuścił dom rodzinny, by odnaleźć swojego duchowego mistrza — Govinda Bhagavatpadę — i całkowicie poświęcić się poszukiwaniu prawdy absolutnej.

W ciągu zaledwie 32 lat życia Adi Śankara przemierzył ogromne obszary Indii pieszo, debatując z innymi uczonymi, pisząc komentarze do świętych tekstów i zakładając klasztory (mathy), które do dziś podtrzymują jego nauki.

Główne idee — co głosiła jego filozofia?
Podstawą nauk Adi Śankary jest Adwajta Wedanta, czyli „niedualistyczna interpretacja Wedanty”. Jej kluczowe przesłanie brzmi: Atman (jaźń) jest tożsamy z Brahmanem (absolutem). Oznacza to, że w istocie cała rzeczywistość jest jednością, a nasze poczucie oddzielenia od świata czy innych istot wynika z niewiedzy (avidja).

Śankara nauczał, że największym źródłem cierpienia człowieka jest błędna identyfikacja z tym, co przemijające — z ciałem, myślami, emocjami — zamiast z wieczną, niezmienną jaźnią. To przypomina niektóre idee stoickie, które także podkreślają rozróżnienie pomiędzy tym, co zależne od nas, a tym, co od nas nie zależy.

Dlaczego jego myśl jest wciąż aktualna?
Mimo że minęło ponad 1200 lat, przesłanie Śankary pozostaje inspirujące. W świecie pełnym rozproszenia i pogoni za zewnętrznymi sukcesami przypomina, że prawdziwy pokój można odnaleźć jedynie w samopoznaniu i zrozumieniu swojej prawdziwej natury.

Jego nauki zachęcają do krytycznej refleksji — zamiast wierzyć ślepo, Śankara wzywał do weryfikowania wszystkiego w świetle własnego doświadczenia i rozumu.

Dziedzictwo — co nam zostawił?
Najważniejszym dziełem Adi Śankary są jego komentarze do kluczowych tekstów hinduizmu: Upaniszad, Brahmasutr i Bhagawadgity. To dzięki nim Adwajta Wedanta została tak klarownie sformułowana. Ponadto Śankara stworzył liczne hymny i traktaty filozoficzne, które do dziś studiują adepci duchowości.

Jego cztery główne klasztory — w Sringeri, Dwarka, Puri i Jyotirmath — do dziś są ważnymi ośrodkami studiów wedanty.

Co możemy wziąć z nauk Śankary dla siebie?
Może nie wszyscy mamy ochotę zagłębiać się w sanskryckie mantry, ale przesłanie Śankary jest uniwersalne:

✅ Zadaj pytanie: Kim jestem naprawdę?
✅ Uświadom sobie, że źródło szczęścia jest w Tobie, nie na zewnątrz.
✅ Odkryj, jak złudzenia i nieświadomość potrafią kształtować Twój obraz świata.

W świecie, w którym tak łatwo się pogubić, nauka o jedności wszystkiego może stać się nie tylko filozofią, ale też praktyką codziennego życia — pełnego spokoju, samoświadomości i harmonii. Zobacz wybrane cytaty mistrza Sankary.